Top 4 Loại Thuốc Nhuộm Vải Được Sử Dụng Phổ Biến Hiện Nay

Trong ngành dệt may thì thuốc nhuộm vải là một hóa chất rất quan trọng. Nhằm tạo ra những màu sắc nổi bật và giúp trang phục được đa dạng hơn. Trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại thuốc nhuộm vải đang được sử dụng. Từng loại thuốc nhuộm sẽ tương thích với các chất liệu vải khác nhau. Vậy để hiểu rõ hơn về các loại thuốc nhuộm này, DrClean247 sẽ giới thiệu đến bạn đọc các thông tin hữu ích về top 4 loại thuốc nhuộm vải đang được sử dụng phổ biến dưới đây.

THUỐC NHUỘM VẢI LÀ GÌ?

Thuốc Nhuộm Vải

Đầu tiên, chúng ta sẽ tìm hiểu xem thuốc nhuộm vải là gì? Và nguồn gốc của thuốc nhuộm vải từ đâu mà có. Thuốc nhuộm là hỗn hợp các màu hòa trộn. Giúp tạo nên màu sắc riêng theo nhu cầu cho vật liệu và đồ dùng. Trong đó có quần áo, ngoài những màu sắc cơ bản ra thì ngày nay trang phục sắc màu càng trở nên phổ biến, và được nhiều người tiêu dùng ưa chuộng đón nhận.

Thuốc nhuộm vải hay còn được gọi là phẩm nhuộm vải, chúng là những hợp chất có nguồn gốc từ hữu cơ hoặc vô cơ. Những loại màu nhuộm vải có nguồn gốc từ thiên nhiên, cây rau, củ là thuốc nhuộm hữu cơ. Thuốc nhuộm do con người tạo ra bằng các chất hóa học được gọi là thuốc nhuộm vô cơ hay tổng hợp. Chúng được sản xuất và chế tác thành nhiều màu sắc khác nhau, cũng như có nhiều chủng loại khác nhau. Mỗi loại thuốc nhuộm vải sẽ có những đặc điểm & tính năng khác nhau. Nhằm phù hợp với từng chất liệu sẽ được sử dụng để nhuộm màu.

Nguồn Gốc của Thuốc Nhuộm Vải

Không phải đến bây giờ thì con người mới biết sử dụng màu nhuộm để nhuộm quần áo, trang phục. Từ thời xa xưa, khi khoa học công nghệ còn chưa phát triển. Con người đã biết sử dụng các loại rau, củ, quả sẵn có trong tự nhiên. Để chế tạo ra nhiều màu nhuộm khác nhau. Điển hình là sợi linen (sợi lanh) nhuộm đã được tìm thấy ở Gruzia. Và theo các nhà khảo cổ học thì vật liệu này đã tồn tại trong khoảng thời gian 36 ngàn năm trước.

Không chỉ ở Gruzia mà Ấn Độ hay Phoenicia cũng là địa điểm mà trang phục được nhuộm màu rất phổ biến. Tại Trung Quốc, từ hơn 2000 năm trước. Người dân đã biết sử dụng cây cỏ tím để tạo màu sắc cho phục trang. Tuy nhiên, do đây là loại cỏ hiếm nên thuốc nhuộm được chiết xuất từ loài thảo mộc này rất đắt đỏ. Ngoài loại cỏ tím này, để làm ra thuốc nhuộm màu tím tự nhiên, người Phoenicia đã lặn sâu xuống biển để thu nhặt ốc biển. Và để có được 1 kg thuốc nhuộm, phải sử dụng 8.000 con ốc.

Người đầu tiên đã tổng hợp thành công thuốc nhuộm hữu cơ là William Henry Perkin. Tuy nhiên, trong quá trình điều chế thuốc trị bệnh sốt rét đã tình cờ cho ra đời thuốc nhuộm hữu cơ. Thuốc nhuộm tím Anilin chính là tên gọi của loại thuốc nhuộm vải hữu cơ đầu tiên ra đời. Tiếp nối sự thành công này, thuốc nhuộm màu chàm đã được chế tạo sản xuất. Chính vì sự phổ biến của nó mà cây chàm đã được trồng rất nhiều ở Ấn Độ vào những năm 1897. Ước tính tại thời điểm đó, có khoảng 65 ngàn ha đất được sử dụng để trồng cây chàm.

Ngày nay, các loại thuốc nhuộm hóa học đã được hình thành, phát triển mạnh và trở nên phổ biến hơn. Được sử dụng nhiều nhất trong những thuốc nhuộm vải chính là thuốc nhuộm azo. Thuốc nhuộm này ra đời với nhiều màu sắc khác nhau như: Đỏ, Nâu, Vàng, Chàm, Tím, Lam…vv. Nhằm phục vụ nhu cầu sử dụng thuốc nhuộm rộng rãi của con người.

Ngoài thuốc nhuộm vải azo ra, thì Anthraquinon cũng là một cái tên nổi bật được sử dụng trong quá trình nhuộm vải. Alizarin là hợp chất quan trọng nhất trong Anthraquinon. Đây là một hợp chất có thể phát quang lấp lánh có màu đỏ cam. Vào năm 1871, hợp chất được tổng hợp nhiều hơn. Và tạo ra loại thuốc nhuộm màu xanh nổi tiếng có tên là “xanh sĩ lâm”. Vào năm 1901, loại thuốc nhuộm này đã được ứng dụng nhiều hơn vì độ bền và khả năng bám màu rất cao.

MỜI BẠN XEM THÊM

>>> Vải Canva là chất liệu gì? Nguồn gốc và ứng dụng

>>> Vải Mango là chất liệu gì? Những ứng dụng phổ biến

Từ những phát minh vĩ đại đó mà đến ngày nay, đã có nhiều loại thuốc nhuộm vải được sản xuất và ứng dụng nhiều hơn. Tuy vậy, thuốc nhuộm tổng hợp dường như tạo ra nhiều chất độc hại, gây ảnh hưởng xấu đến môi trường. Do đó, các loại trang phục nhuộm bằng thuốc nhuộm tự nhiên đang có giá thành rất cao. Nhưng vì con người đang hướng đến một nền thời trang bền vững. Nên họ sẵn sàng chi ra một khoản tiền lớn hơn để có thể sử dụng những loại trang phục có độ an toàn cao.

NHỮNG LOẠI THUỐC NHUỘM VẢI ĐƯỢC SỬ DỤNG PHỔ BIẾN HIỆN NAY

Thuốc Nhuộm Pigment

Thuốc nhuộm pigment là một trong những loại thuốc nhuộm vải không tan trong nước. Chúng thường được sản xuất từ hỗn hợp chất hữu cơ và vô cơ. Đặc điểm chính của thuốc nhuộm pigment là khả năng bám màu cao, bền với tia UV và mịn hơn so với thuốc nhuộm vải thông thường. Đây là loại thuốc nhuộm vải tiến tiến, được sử dụng nhiều trong ngành dệt may công nghiệp. Các loại vải không cần phải nhuộm trước khi sử dụng thuốc nhuộm này.

Cần phải có sự hỗ trợ của chất kết dính cation trong quá trình sử dụng thuốc nhuộm pigment. Đây là hợp chất giúp tạo được sự liên kết cho màu nhuộm. Cũng như tăng khả năng bám màu của thuốc nhuộm lên vải thành công nhiều hơn. Điều này khiến cho chúng phù hợp cho các sản phẩm như: áo sơ mi, áo thun, áo hoodie và các sản phẩm dệt may khác.

Để có thể nhuộm bằng màu nhuộm pigment, tất cả các loại trang phục cần được may hoàn thiện, sau đó mới tiến hành nhuộm. Với thuốc nhuộm vải pigment. Trang phục sẽ có màu sắc vintage và sẽ nhạt dần tại phần đường chỉ may hoặc ở cạp quần. Việc thực hiện nhuộm quần áo theo cách này, sẽ giúp trang phục tạo ra được nét đặc trưng riêng. Khiến cho xu hướng này dần được sử dụng nhiều hơn và luôn được giới trẻ săn tìm.

Thuốc nhuộm vải pigment có khả năng bám dính vào sợi vải rất cao. Giúp cho sản phẩm thời trang luôn bền đẹp và có màu sắc như mới. Thuốc nhuộm này có thể nhuộm được trên nhiều loại vải khác nhau, kể cả những chất liệu vải khó bám màu nhuộm nhất. Quy trình nhuộm quần áo bằng thuốc nhuộm pigment có giá thành rẻ. Tuy nhiên, không thải ra quá nhiều chất có hại đối với môi trường.

Tại sao pigment lại là loại thuốc nhuộm vải được ưa chuộng hiện nay? Vì hợp chất này có cấu trúc phân tử nhỏ, không hòa tan trong nước hay dung môi. Từ đó, các phân tử thuốc nhuộm dễ dàng bám vào lõi của các sợi vải, có mối gắn kết bền chặt. Và giúp vải nhanh chóng bám màu nhuộm hơn. Ngoài ra, pigment có chứa nhóm Auxochrome. Đây là hợp chất vô cơ giúp cho thuốc nhuộm không bị cháy và an toàn cho người sử dụng hơn.

Thuốc Nhuộm Vải Cotton – Thuốc Nhuộm Hoạt Tính

Thuốc nhuộm hoạt tính là loại thuốc nhuộm mà khi các phản ứng hóa học xảy ra. Chúng tạo ra liên kết cộng hóa trị giữa thuốc nhuộm và xơ vải. Ngoài ra, giữa các phân tử thuốc nhuộm và nhóm hydroxyl còn được hình thành liên kết cộng hóa trị, để tạo ra màu sắc cho vật liệu được nhuộm. Công ty Imperial Chemical Industries đã sản xuất thành công thuốc nhuộm hoạt tính vào năm 1950. Dựa trên nhóm chlorotriazines và các nhóm mang màu. Đây là hai trong top 4 loại thuốc nhuộm vải được sử dụng phổ biến hiện nay

Trong các loại thuộc nhuộm hoạt tính, thì Trichloro Triazine là loại thuốc nhuộm vải nổi bật và được sử dụng phổ biến. Đây là loại thuốc nhuộm được sử dụng để nhuộm màu cho vải cotton. Thuốc nhuộm này giúp cho vải cotton có độ bền màu cao hơn. Tạo ra bề mặt vải mềm mại, thoáng mát, không độc hại, cũng như góp phần vào việc bảo vệ môi trường.

Ngoài chất liệu vải cotton, thì thuốc nhuộm vải hoạt tính còn được sử dụng để nhuộm cho sợi cellulose, protein & polyamide. Thuốc nhuộm hoạt tính tồn tại ở 3 dạng khác nhau bao gồm: Dạng lỏng, dạng bột & dạng nhão. Thuốc nhuộm hoạt tính giúp chất liệu vải có độ bền màu rất cao là nhờ vào liên kết cộng hóa trị. Tuy nhiên, do đặc tính tan trong nước nên trong quá trình nhuộm vải, chất nhuộm không dễ bám màu vào các xơ thớ vải.

Tương tự như thuốc nhuộm pigment, thuốc nhuộm hoạt tính có độ bền cao với ánh sáng. Giúp cho chất liệu vải khó bị bạc phai màu khi phải tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng. Nhưng độ bền màu của vải chỉ ở mức trung bình đối với sự ma sát hay mồ hôi. Phương pháp nhuộm vải này tương đối đơn giản và tiết kiệm được nhiều thời gian. Thuốc nhuộm hoạt tính có màu sắc đa dạng, không tối xỉn màu giúp trang phục luôn có màu sắc nổi bật.

Đối với các chất liệu vải có nguồn gốc từ tự nhiên, thì khả năng bám màu thuốc nhuộm rất kém. Do vậy, chất vải cotton thường dùng những loại thuốc nhuộm có độc tính cao như:

• lưu huỳnh,
• thuốc nhuộm băng…

Để đảm bảo sức khỏe cho con người, thuốc nhuộm vải hoạt tính được dùng để thay thế cho các loại thuốc nhuộm độc hại này.

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM

>>> Sofa bị lún, nguyên nhân và cách khắc phục hiệu quả

>>> Top những mẫu Mascot được DrClean247 giặt và làm sạch

Thuốc Nhuộm Acid (Axit)

Thuốc nhuộm acid (axit) là loại thuốc nhuộm vải hòa tan trong nước. Các nhóm axit được sử dụng trong thuốc nhuộm axit bao gồm: muối natri sulfonat và muối natri carboxylat. Bên cạnh đó thuốc nhuộm acid còn có các thành phần khác như: triarylmethane, pyridazine, oxanthene, chàm, quinoline và phthalocyanine. Đây là một trong top 4 loại thuốc nhuộm vải được sử dụng phổ biến hiện nay.

Trong những loại thuốc nhuộm axit, thì Azo là loại thuốc nhuộm phổ biến được sản xuất đa dạng nhất. Màu sắc chủ đạo của loại thuốc nhuộm Azo như: Vàng, Đỏ, Đen, Xanh Hải Quân và màu Cam. Còn loại thuốc nhuộm Anthraquinones lại khá bền khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời. Được đánh giá là loại thuốc nhuộm tạo màu tươi sáng cho trang phục. Các gam màu chủ đạo của thuốc nhuộm anthraquinones là: Tím, Xanh lục và Xanh dương.

Ngoài hai loại thuốc nhuộm nêu trên, thì Triarylmethane cũng là thuốc nhuộm vải axit được sử dụng phổ biến. Đây là loại thuốc nhuộm được sản xuất với các màu như: Đỏ, Tím, Xanh dương, Xanh lục. Tuy nhiên Triarylmethane lại có độ bền với ánh sáng kém hơn.

Thuốc nhuộm axit giúp cho vải nhuộm có màu sắc tươi sáng và sắc xảo.  Chúng được sử dụng chủ yếu cho các loại vải có nguồn gốc từ polyamide. Ngoài nhuộm vải, thuốc nhuộm acid còn được dùng để nhuộm màu cho da, giấy, mỹ phẩm và để làm mực in. Thuốc nhuộm axit phát huy tác dụng cao hơn khi được nhuộm cho vải len, lụa và nylon. Tuy nhiên độ bền xử lý ướt lại không được nhất quán giữa các chất liệu.

Thuốc Nhuộm Phân Tán

Thuốc nhuộm phân tán, hay còn gọi là thuốc nhuộm nonionic. Là loại thuốc nhuộm có độ hòa tan thấp và không có các nhóm ion hóa. Đây là loại thuốc nhuộm phù hợp dùng cho những chất liệu vải kỵ nước. Độ hòa tan thấp có nghĩa là chúng thường không tan hoặc tan rất ít trong nước. Nhưng có thể tan trong dung môi hữu cơ như benzene hoặc toluen.

Thuốc nhuộm vải phân tán phù hợp cho các xơ ester cellulose nhân tạo. Ngoài ra, hợp chất này còn được dùng để nhuộm các loại sợi vải tổng hợp như: acrylic, polyester, nylon… Thuốc nhuộm phân tán theo phân tích có độ bền với ánh sáng đạt mức 4 và 5. Có nghĩa là chúng có độ bền màu rất cao, hầu như không bị bạc, phai màu do tác động của ánh sáng. Tuy nhiên, loại thuốc nhuộm này có thể gây ảnh hưởng xấu đến môi trường và nên thận trọng khi sử dụng. Đây là loại cuối cùng trong top 4 loại thuốc nhuộm vải được sử dụng phổ biến hiện nay

Phân loại theo cấu trúc hóa học thì thuốc nhuộm phân tán bao gồm:

• Thuốc nhuộm Amino Ketone;
• Thuốc nhuộm chất Anthraquinonoid;
• Thuốc nhuộm Nitro;
• Thuốc nhuộm Di-Azo;
• Thuốc nhuộm Mono azo.

Và nếu được phân loại dựa vào mức năng lượng hoạt động thì sẽ bao gồm:

• Nhóm thuốc nhuộm năng lượng thấp;
• Nhóm thuốc nhuộm năng lượng trung bình;
• Và nhóm có năng lượng cao.

Để tạo ra được sự kết hợp hoàn hảo giữa thuốc nhuộm với chất liệu vải, nhà sản xuất đã chế tạo & đưa ra nhiều cấu trúc màu nhuộm khác nhau. Nhằm tăng khả năng bám màu tốt và độ bền của thuốc nhuộm trên chất liệu được nhuộm. Để nhuộm vải, ngoài màu nhuộm tự nhiên từ rau, củ, quả… Thì hiện nay có top 4 loại thuốc nhuộm vải nêu trên được sử dụng phổ biến trong ngành dệt may.